Jakie są najlepsze soki z nowalijek?
Początek wiosny to cudowny czas, gdy przyroda zaczyna budzić się do życia, a my wraz z pierwszymi wiosennymi promykami słońca zyskujemy nową energię do działania i mamy ochotę więcej się uśmiechać. Ten moment w roku sprzyja również odnowie ciała po zimie i przywróceniu harmonii w organizmie. Najlepszym sposobem, aby oczyścić ciało i umysł oraz uzupełnić zapasy witaminowo-mineralne jest włączenie do swojej diety świeżo wyciskanych soków owocowo-warzywnych. Na przełomie marca i kwietnia na lokalnych rynkach i w warzywniakach powoli zaczynają pojawiać się tzw. nowalijki, czyli młode wiosenne warzywa, za którymi tęskniliśmy cały okres jesienno-zimowy, a które warto włączyć do swojej diety w porze wiosennej.
Czym są nowalijki?
Jak wspomnieliśmy we wstępie, nowalijki to po prostu młode, wiosenne warzywa, które zaczynają być dostępne w sklepach i na targowiskach na przełomie marca i kwietnia. Do nowalijek zalicza się sałatę, roszponkę, rukolę, szpinak, szczaw, szczypiorek, rzodkiewkę, czosnek, młodą marchew, ogórki, natkę pietruszki, koperek, cebulę dymkę, botwinkę, szparagi, rabarbar, pora, kapustę oraz kiełki, np. rzeżuchy, brokuła, czy rzodkiewki. Warto wiedzieć, że większość nowalijek pochodzi z upraw szklarniowych, które zapewniają młodym warzywom optymalne warunki do wzrostu podczas, gdy na zewnątrz doskwierają jeszcze przymrozki i niedobór światła słonecznego.
Czy nowalijki są zdrowe?
Jak każde warzywa i owoce, nowalijki stanowią cenne źródło witamin, minerałów, enzymów i antyoksydantów. Po długiej zimie i ograniczonej dostępności świeżych lokalnych, sezonowych produktów, wczesna wiosna sprzyja odbudowie i regeneracji organizmu, właśnie dzięki nowalijkom. Potrawy i soki z nowalijek są doskonałym sposobem na uzupełnienie codziennego jadłospisu i dostarczenie swojemu organizmowi porządnego zastrzyku energii. W sieci pojawia się jednak coraz więcej wątpliwości związanych ze zdrowotnymi właściwościami nowalijek, a nawet z ich potencjalną szkodliwością. Nie da się ukryć, że nowalijki, które możemy spotkać na sklepowych półkach, rosną inaczej, niż warzywa na polu, gdyż uprawiane są w warunkach szklarniowych, gdzie panuje specjalny mikroklimat, sprzyjający prawidłowemu rozwojowi roślin.
Brak kontaktu z glebą oraz ograniczony dostęp do naturalnego światła słonecznego często wiąże się także z koniecznością nawożenia warzyw substancjami chemicznymi z dodatkiem azotu, czy soli amonowych. Nawozy azotowe przyspieszają wzrost roślin w warunkach szklarniowych oraz sprawiają, że ich owoce szybciej dojrzewają. Azot jest bowiem niezbędnym pierwiastkiem potrzebnym do rozwoju i syntezy białek własnych rośliny.
Warzywo dojrzewające w naturalnej glebie, wystawione na ekspozycję światła słonecznego samodzielnie reguluje pobór azotu z gleby i czerpie go tylko tyle, ile faktycznie potrzebuje.
Nowalijki uprawiane w warunkach szklarniowych takie, jak rzodkiewka, sałata, czy szczypior pobierają azot w sposób nieselektywny, co oznacza, że czerpią go dokładnie tyle, ile go otrzymają. Wczesne warzywa nadmiernie traktowane nawozem azotowym wykazują więc tendencję do kumulowania azotu w zewnętrznych liściach oraz w jadalnym korzeniu rośliny.
Same azotany nie mają szkodliwego wpływu na zdrowie i zwykle są szybko wydalane przez organizm człowieka. Jednak w wyniku przenawożenia roślin, ok. 25% azotanów, pod wpływem działania flory bakteryjnej jelit lub niskiego pH żołądka, może przekształcać się w toksyczne azotyny, które z kolei ulegają przemianom w rakotwórcze związki, zwane nitrozoaminami.
Niewielkie ilości azotanów w nowalijkach są zjawiskiem normalnym i nie trzeba się ich obawiać. Jednak przenawożenie roślin azotem może mieć przykre konsekwencje dla zdrowia. Nowalijki to wspaniałe urozmaicenie Twojej diety po ubogiej w plony zimie. Warto jednak zastosować się do kilku zasad związanych z wyborem właściwych warzyw, które będą korzystnie wpływać na Twój organizm.
Jak kupować nowalijki?
Aby czerpać jak najwięcej korzyści ze spożywania nowalijek, poznaj kilka zasad zdrowych zakupów:
-
Unikaj kupowania przerośniętych warzyw o imponujących rozmiarach. Dorodna młoda marchewka, czy rzodkiewka wielkości pięści to nie są cechy nowailjkowych warzyw. Duże okazy mogą świadczyć o przenawożeniu roślin azotem.
-
Wybieraj warzywa o zdrowym wyglądzie, jędrne, z gładką skórką, bez oznak pleśni, o naturalnej barwie i bez pożółkniętych liści i przebarwień, które mogą być wynikiem nagromadzenia azotanów.
-
Wybieraj warzywa na sztuki lub na wagę, nigdy pakowanych na tackach lub w plastikową folię. Brak dostępności tlenu sprzyja przekształcaniu się azotanów w szkodliwe azotyny.
-
Nie kupuj nowalijek w supermarketach, gdyż często pochodzą z masowych upraw nastawionych na jak najobfitsze plony, gdzie stosuje się nawozy azotowe w dużych ilościach.
-
Szukaj nowalijek na lokalnych rynkach i w warzywniakach lub bezpośrednio od zaufanych rolników, z którymi możemy porozmawiać o sposobach uprawy warzyw.
-
Nie kupuj nowalijek importowanych, które zbierane są w formie niedojrzałej, a na miejscu sztucznie wymusza się ich dojrzewanie.
-
Sięgaj po warzywa z upraw ekologicznych, w których stosuje się naturalne nawozy i kompost.
-
Nie kupuj, wyhoduj sam :)
Jak przechowywać nowalijki?
Nowalijki przechowywane w zbyt wysokiej temperaturze szybko tracą świeżość, stają się wiotkie i więdną. Najlepiej jest przechowywać je w lodówce zawinięte w wilgotną, bawełnianą ściereczkę lub ręcznik papierowy. Dzięki temu zachowają swoją świeżość i jędrność. Unikaj szczelnych plastikowych opakowań i foliowych woreczków. Brak dostępu tlenu może spowodować przekształcenie azotanów w azotyny. Trzymaj nowalijki z dala od takich owoców, jak jabłka, czy gruszki, które wydzielają spore ilości etylenu, pod wpływem którego nowalijki żółkną i ciemnieją, a marchew staje się gorzka.
Jak przygotować nowalijki do spożycia?
-
Nowalijki dokładnie umyj, a następnie mocz w wodzie przez minimum 15 minut, dzięki czemu obniżysz zawartość rozpuszczalnych w wodzie azotanów nawet o 20%.
-
Azotany gromadzą się głównie w skórce i pod skórką, dlatego warzywa przed spożyciem warto jest obrać ze skóry.
-
Z sałaty i kapusty usuń głąb, który może kumulować dużą ilość związków azotowych.
Jak uprawiać nowalijki w domu i w ogrodzie?
Niektóre nowalijki z łatwością możesz wyhodować samodzielnie w domu lub w ogrodzie. Nać pietruszki, szczypiorek czy kiełki warzyw to niewymagające rośliny, które można hodować na parapecie w mieszkaniu. Do rozwoju potrzebne są im jedynie odpowiednie podłoże przeznaczone dla tego typu roślin, regularne podlewanie i dostęp do światła słonecznego. Uprawiając rośliny na domowym parapecie, nawet po kilku dniach możemy cieszyć się własnymi plonami, które będą pozbawione szkodliwych dla zdrowia azotanów.
Uprawa marchwi, rzodkiewki, czy sałaty wymaga nieco więcej zachodu i najlepiej dostępu do przydomowego ogrodu lub działki. Pora wczesnowiosenna wiąże się z koniecznością ochrony swoich plonów przed przymrozkami. Przyda się więc tutaj szklarnia lub tunel foliowy, który zabezpieczy rośliny przed niekorzystnymi czynnikami atmosferycznymi.
Pamiętaj, że nawożenie nowalijek we własnej uprawie nie jest konieczne, a wręcz nawet jest niewskazane. Można użyć ekologicznego nawozu lub kompostu, które równie dobrze odżywią rośliny i zapewnią im odpowiedni wzrost. Być może Twoje warzywa będą dojrzewać nieco dłużej i nie będą tak okazałe, jak te kupione w sklepie. Za to z całą pewnością będą naturalne i pozbawione szkodliwych substancji chemicznych, dzięki czemu możesz korzystać z nich do woli i karmić nimi swoją rodzinę bez obaw o skutki uboczne.
Jak wykorzystać nowalijki w swojej kuchni?
Nowalijki dają Ci szerokie pole do popisu i testowania swoich kulinarnych umiejętności. Wczesne warzywa odznaczają się wyjątkowym, delikatnym smakiem i aromatem, które powodują, że każda zupa przyrządzona na bazie młodych warzyw jest niezwykle smaczna i kusząca. Ale nowalijki najzdrowsze są na surowo. Kiełki warzyw, liście sałaty czy natkę pietruszki wykorzystaj jako dodatek na kanapki lub do sałatek. Nie zapominaj także o sokach z nowalijek, które doskonale zregenerują Twój organizm po zimie, wzmocnią odporność i dostarczą Ci mnóstwa składników odżywczych. Dzięki sokom z nowalijek poczujesz prawdziwy przypływ wiosennej energii i oczyścisz komórki swojego ciała z zalegających toksyn. Wykorzystaj potencjał nowalijek i ciesz się ich dostępnością w okresie wiosennym.
Przepisy na soki z nowalijek
-
100 g młodej marchewki wraz z nacią
-
2 młode ogórki
-
2 laski selera naciowego
-
2 pomarańcze
-
1 garść listków mięty
-
2 garście roszponki
-
1 garść rzeżuchy
-
1 pęczek natki pietruszki
-
2 jabłka
-
½ cytryny
-
1 banan
-
2 pęczki rzodkiewki wraz z liśćmi
-
½ główki sałaty bez głąba
-
2 jabłka
-
2 gruszki
-
1 pęczek botwinki wraz z liśćmi
-
1 garść kiełków brokuła
-
2 jabłka
-
1 limonka
-
2 łodygi rabarbaru
-
2 jabłka
-
2 marchewki
-
2 łodygi selera naciowego
-
1 cytryna
Przepisów na soki z nowalijek jest tyle, na ile pozwoli Ci Twoja wyobraźnia i dobra wyciskarka wolnoobrotowa. Wykorzystaj możliwości świeżych, wiosennych warzyw i kiełków, aby wzmocnić swój organizm po zimie oraz zaznać cudownych chwil radości związanych z czerpaniem korzyści ze świeżych, młodych, polskich plonów. Mądrze hodowane lub wybierane nowalijki to bogactwo cennych składników odżywczych, dzięki którym wiosenne słońce zagości w Twoim domu i pozostanie w nim na kolejnych kilka miesięcy.
